व्यावसायिक योजनामा सामान्यतया पाँच वटा मुख्य विषयहरू, जस्तै: बजार योजना, उत्पादनको योजना, खर्चको योजना,वित्तीय योजना, वार्षिक लागत आदि रहेका हुन्छन्।
- व्यवसायको उद्देश्य, सञ्चालन गर्ने व्यक्ति वा संस्था, ठाउँ, आकार सहित व्यवसायको संक्षिप्त परिचय ।
- व्यवसायबाट उत्पादन गरिने वस्तु, दिइने सेवाको अनुमानित परिणाम अर्थात् महिना ,वर्षमा कति सेवा दिने हो ? कति उत्पादन गर्ने हो ? त्यसको विवरण।
- व्यवसाय सञ्चालन गर्ने स्थान, आवश्यक कच्चा पदार्थ पाइने ठाउँ, यातायातको सुविधा सहित बिजुली पानी आदि पूर्वाधारको अवस्था।
- उत्पादित वस्तु तथा सेवाको बजार अर्थात् मुख्य ग्राहक को हुन् ? तिनीहरूसम्म कसरी आफ्नो सेवा पुर्याउने त्यसको विवरण।
- दैनिक, मासिक, वार्षिक कति उत्पादन गर्ने हो ? त्यसको लक्ष्य, वस्तु तथा सेवाको प्रति इकाई लागत मूल्य ।
जस्तै: खाजा पसल हो भने प्रति एक खाजा सेटको कति लाग्छ ? फर्निचर हो भने मानौँ टेबल बनाउँदा कति लाग्छ ? र बुनाइ हो भने एउटा स्विटर बनाउन कति खर्च लाग्छ।
- आवश्यक मेसिन औजार वा साधनहरू के-के हुन् ? त्यसको विवरण।
- कामदार सङ्ख्या, आवश्यक पर्ने सीप तथा अनुभव।
- आवश्यक पर्ने खर्चको व्यवस्था, आफूसँग पहिल्यै भएको खर्च ऋण लिनुपर्ने खर्च।
- उत्पादन तथा सेवाको कति मूल्य लिने त्यसको निर्णय।
- हप्ता, महिना वा वर्षमा कति आम्दानी हुन्छ र सबै खर्च कटाएर कति नाफा हुन्छ ? त्यसको लेखाजोखा।
व्यवसायिक योजनाको नमूना (सारांश)
व्यवसायको नामः …………………………
उद्यमीको नामः ………………………………
ठेगानाः
उद्यम स्थापना गर्ने स्थान: ………………………….
उत्पादन लक्ष्य : …………………………………
वार्षिक विक्री लक्ष्य: रु. ……………………
कुल पुँजी: रु.
स्थिर पुँजी: रु……………………..
चालू पुँजी रु…………………………
पूर्व सञ्चालन खर्च रु. ………………………………
लगानीका श्रोतहरु
स्व —लगानी रु. …………………………
ऋणः रु. ………………………………
अनुदानः रु…………………………
वार्षिक बिक्रीबाट भएको आम्दानी रु. ………………………
जम्मा खर्चः
वार्षिक प्रत्यक्ष खर्च: रु……………………..
वार्षिक अप्रत्यक्ष (Fixed) खर्च: रु…………………….
खुद नाफा: रु. …………………………..
लगानीमा प्रतिफल: …………… %
लगानी उठ्ने अवधि (वर्षमा): ………………………..
पार विन्दु: ………………………… %